آسیب شناسی و تدوین چارچوب داوری آثار علمی: یک رویکرد کیفی

هدف: این پژوهش با هدف آسیب شناسی فرایند داوری مقالات علمی و ارائه چارچوب مشترک و یکسان برای داوری انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر در چارچوب رویکردهای کیفی و روش تحلیل محتوا صورت گرفته است. جامعه پژوهش عبارت است از، اعضای هیأت علمی دانشکده­های علوم تربیتی و روانشناسی دانشگا‌ه‌های تهران که از بین آنها 15 نفر از اساتید دانشگاه خوارزمی و شهید بهشتی، با استفاده از روش نمونه­گیری هدف‌مند به عنوان اطلاع رسانه‌ای پژوهش انتخاب گردیده­اند. برای جمع آوری داده­های پژوهش، از مصاحبه نیمه ساختار یافته و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده، از روش کدگذاری (کدگذاری باز و انتخابی) استفاده گردید. یافته­ها: نتایج به دست آمده از پژوهش نشان داد که ارزیابی آثار علمی باید براساس 5 معیار علمی بودن، رعایت اخلاق پژوهشی، تناسب محتوای مقاله، رعایت فنون نوشتاری و هماهنگی مقاله با نشریه مورد ارزیابی قرار گیرد. هم‌چنین بر اساس نتایج تحقیق، در حال حاضر و در داوری آثار علمی آسیب‌هایی هم‌چون تخصصی نبودن مجلات، مشخص نبودن زمینه تخصصی داوران، ضعف نرم‌افزاری و اطلاعاتی، طولانی بودن داوری‌ها، سوگیری و مغفول ماندن کیفیت، نبودن معیارهای قابل قبول برای داوری و لغزش­های اخلاقی داوران وجود دارد. نتیجه‌گیری: پژوهش در ابعاد مختلف بر جامعه علمی تأثیر می­گذارد و اساتید، دانشجویان و اصحاب علم برای ارتقاء علمی، پذیرش در مقاطع بالاتر و بدست آوردن شرایط شغلی از این امتیازات استفاده می‌نمایند. بنابراین، شناسایی آسیب‌های موجود در این زمینه و مشخص کردن چارچوبی مشخص و قابل قبول برای آن، می تواند نقش بسیار مهمی در این زمینه داشته باشد، و از سوگیری‌های موجود در حوزه داوری آثار علمی بکاهد، و چارچوب یکسانی را برای داوری آثار علمی فراهم نماید.